سیگار و قلیان بعد از عمل بینی از مهمترین دغدغههای بیمارانی است که قصد انجام این جراحی زیبایی را دارند. مصرف دخانیات میتواند روند بهبودی را کند کرده و باعث ایجاد عوارضی مثل تورم طولانیمدت، عفونت، خونریزی و حتی تغییر در فرم بینی شود. دلیل اصلی این موضوع آن است که نیکوتین و مواد شیمیایی موجود در دخانیات باعث کاهش اکسیژنرسانی و تنگ شدن رگهای خونی میشوند؛ در نتیجه ترمیم زخمها و جوش خوردن بخیهها به تعویق میافتد.
از این رو بسیاری از جراحان بینی توصیه میکنند بیماران حداقل دو هفته قبل و بعد از عمل، مصرف هرگونه دخانیات را متوقف کنند. در ادامه این مقاله که توسط دکتر کامبیز پوریوسف ارائه شده به بررسی علمی و کاربردی اثرات سیگار و قلیان بر روند بهبودی بینی پرداخته و بهترین راهکارها برای کاهش عوارض احتمالی را معرفی میکنیم.

چرا سیگار و قلیان بعد از عمل بینی خطرناک هستند؟
مصرف سیگار و قلیان بعد از عمل بینی یکی از مهمترین عواملی است که میتواند روند بهبودی را با مشکل مواجه کند. دلیل این موضوع به ترکیبات شیمیایی و بهویژه نیکوتین موجود در دخانیات برمیگردد که اثر مستقیم بر رگهای خونی و فرآیند ترمیم بافتها دارد. در ادامه دلایل اصلی خطرناک بودن دخانیات بعد از رینوپلاستی را بررسی میکنیم:
نقش نیکوتین در تنگ شدن رگهای خونی
نیکوتین موجود در سیگار و قلیان باعث انقباض رگهای خونی میشود. وقتی رگها تنگ میشوند، خونرسانی به بافتهای بینی کاهش پیدا میکند. این کاهش جریان خون به معنی کاهش اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز برای ترمیم زخمها است. در نتیجه بخیهها دیرتر جوش میخورند و احتمال بروز اسکار یا عوارض بعدی بیشتر میشود.
کاهش اکسیژنرسانی و کند شدن ترمیم زخم
یکی از مشکلات جدی سیگار و قلیان بعد از عمل بینی، کاهش اکسیژنرسانی به سلولهاست. اکسیژن مهمترین عامل در بازسازی بافتها و بهبود زخمها است. وقتی اکسیژن کافی به ناحیه جراحیشده نرسد، روند بهبود کند شده و بیمار مدت بیشتری با تورم و کبودی مواجه خواهد بود.
افزایش ریسک عفونت و خونریزی
مواد سمی موجود در دود دخانیات باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن میشوند. این موضوع خطر ابتلا به عفونتهای بعد از عمل بینی را افزایش میدهد. علاوه بر این، مصرف سیگار و قلیان میتواند لختههای خون را ناپایدار کند و احتمال خونریزی مجدد از بخیهها را بالا ببرد.
✅ به همین دلیل پزشکان تأکید میکنند که برای داشتن یک روند بهبودی سریع و بدون عارضه، بیماران باید مصرف سیگار و قلیان را قبل و بعد از جراحی بینی به طور کامل متوقف کنند.

عوارض مصرف دخانیات بعد از عمل بینی
مصرف سیگار و قلیان بعد از عمل بینی نهتنها روند بهبودی را کند میکند، بلکه میتواند باعث بروز عوارض جدی و گاه برگشتناپذیر شود. در این بخش مهمترین عوارض دخانیات در دوران نقاهت بعد از رینوپلاستی را بررسی میکنیم:
۱. طولانی شدن دوران نقاهت
یکی از اولین مشکلاتی که بیماران با آن مواجه میشوند، کند شدن روند ترمیم زخمها است. مصرف سیگار و قلیان باعث میشود کبودی و ورم بینی برای مدت بیشتری باقی بماند و بیمار دیرتر به نتیجه دلخواه برسد.
۲. افزایش تورم و کبودی
نیکوتین با کاهش جریان خون و اکسیژن، زمینه را برای تورم و کبودی شدیدتر و طولانیتر فراهم میکند. این تورم حتی میتواند شکل نهایی بینی را تحت تأثیر قرار دهد و باعث نارضایتی بیمار از نتیجه عمل شود.
۳. تغییر در فرم نهایی بینی
وقتی خونرسانی کافی وجود نداشته باشد، بافتهای بینی بهخوبی ترمیم نمیشوند. این موضوع میتواند باعث عدم تقارن، تغییر شکل نوک بینی یا باقی ماندن اسکار در ناحیه جراحیشده شود.
۴. احتمال باز شدن بخیهها
مصرف دخانیات باعث تضعیف بافتهای ترمیمی میشود. به همین دلیل بخیهها دیرتر جوش خورده و در برخی موارد حتی ممکن است باز شوند که این مسئله نیاز به مداخلات پزشکی دوباره خواهد داشت.
✅ به همین دلیل توصیه جدی میشود که بیماران تا مدتی پس از عمل بینی، بهطور کامل از مصرف هر نوع دخانیات پرهیز کنند تا بهترین نتیجه ممکن را تجربه کنند.
عوارض | توضیحات |
---|---|
طولانی شدن دوران نقاهت | کند شدن روند بهبودی و باقی ماندن ورم و کبودی برای مدت طولانیتر |
افزایش تورم و کبودی | به علت کاهش جریان خون و اکسیژنرسانی، شدت و مدت کبودی بیشتر میشود |
تغییر در فرم نهایی بینی | عدم ترمیم صحیح بافتها که میتواند باعث کجی، عدم تقارن یا تغییر فرم نوک بینی شود |
باز شدن بخیهها | تضعیف بافت ترمیمی و افزایش ریسک باز شدن بخیهها یا نیاز به جراحی مجدد |
چه مدت بعد از عمل بینی نباید سیگار یا قلیان کشید؟
یکی از پرتکرارترین پرسشها بعد از رینوپلاستی این است که «چه زمانی میتوان دوباره سیگار یا قلیان کشید؟». پاسخ قطعی به این سؤال بستگی به شرایط فردی بیمار، وضعیت سلامت عمومی و نظر جراح دارد، اما بهطور کلی چند اصل ثابت وجود دارد:
توصیه پزشکان
بیشتر جراحان بینی توصیه میکنند که حداقل دو هفته قبل و دو هفته بعد از عمل بینی مصرف سیگار و قلیان بهطور کامل قطع شود. در این بازه زمانی، بینی بیشترین نیاز به خونرسانی و اکسیژن دارد و هرگونه مصرف دخانیات میتواند باعث عوارض جبرانناپذیر شود.
بیماران با شرایط خاص
دیابت: افراد دیابتی به دلیل مشکلات ترمیم زخم بهتر است مدت طولانیتری از مصرف دخانیات خودداری کنند.
بیماریهای قلبی و عروقی: این گروه به دلیل حساسیت بالاتر رگهای خونی، باید حتی بیشتر از دیگران مصرف دخانیات را به تعویق بیندازند.
افراد سیگاری سنگین: در این بیماران توصیه میشود ترک دخانیات تا یک ماه یا بیشتر ادامه یابد تا بهترین نتیجه جراحی حاصل شود.
بنابراین، بهترین راهکار این است که بیماران تا حد امکان مصرف سیگار و قلیان بعد از عمل بینی را برای مدت طولانیتری کنار بگذارند. هرچه زمان پرهیز از دخانیات بیشتر باشد، سرعت بهبودی و کیفیت نتیجه نهایی عمل نیز بالاتر خواهد بود.

راهکارهای ترک یا کاهش مصرف دخانیات قبل و بعد از جراحی بینی
برای رسیدن به نتیجه بهتر و کاهش عوارض، قطع یا کاهش هوشمندانهی مصرف دخانیات—بهویژه سیگار و قلیان بعد از عمل بینی—کلیدی است. این راهکارهای عملی را میتوان از دو هفته قبل تا چند هفته بعد از عمل اجرا کرد:
۱) برنامهریزی گامبهگام (Cut-down → Quit)
روزشماری معکوس تعیین کن و هر ۲–۳ روز ۲۰–30٪ از تعداد پک/نخ را کم کن.
محرکها (قهوه، دورهمی قلیان، استرس) را فهرست و جایگزین تعریف کن: دمنوش، پیادهروی کوتاه، آب سرد.
۲) جایگزینهای کمخطرترِ موقت (با نظر پزشک)
پچ/آدامس نیکوتین برای مدیریت ولع (دوز پایین، مدت کوتاه).
اسپری دهانی در ولعهای ناگهانی.
توجه: در عملهای بینی، هر محصولی که «دود/بخار» تولید کند (حتی ویپ) در دوره نقاهت توصیه نمیشود.
۳) تکنیکهای رفتاری سریع
قانون ۴D: Delay (۵ دقیقه تعویق)، Deep breath (۳ نفس عمیق)، Drink water، Do something else.
پاداش کوچک برای هر ۲۴ ساعت بدون دخانیات (چکلیست/نشان).
۴) محیط و عادات
فندک، زیرسیگاری، تنباکو را از دسترس خارج کن.
قلمرو بدون دود: خانه و خودرو را کاملاً بدون دخانیات نگه دار.
بعد از غذا بهجای قلیان: دهانشویه بدون الکل، آدامس بیقند، ۱۰ دقیقه قدمزدن.
۵) حمایت
یک همراه مسئول انتخاب کن تا روزانه چکاین کوتاه داشته باشد.
اگر پیشزمینهی مصرف سنگین داری، مشاوره ترک (حضوری/آنلاین) سرعت موفقیت را بالا میبرد.
۶) بازگشت کنترلشده (در صورت لغزش)
اگر لغزش شد، بهجای «همهچیز از اول»، به برنامه روز قبل برگرد؛ لغزش = شکست نیست.
- اولین هفته بعد از جراحی = بدون دود و بخار (سیگار، قلیان، ویپ).
- ولع ناگهانی؟ قانون ۴D را اجرا کن و ۵ دقیقه تعویق بده.
- هر ۲–۳ ساعت یک لیوان آب و ۵ دقیقه راهرفتن، تورم را هم بهتر میکند.
- برای هر ۲۴ ساعت پاکی یک پاداش کوچک تعریف کن.
توصیه جراحان درباره سیگار و قلیان بعد از عمل بینی
تجربه بالینی بسیاری از بهترین جراحان زیبایی بینی نشان میدهد که مصرف دخانیات میتواند کیفیت نتیجه جراحی را بهطور جدی تحتتأثیر قرار دهد. توصیههای جراحان معمولاً بر پایهی سالها تجربه و مشاهده مستقیم عوارض بیماران سیگاری است:
۱) پرهیز کامل حداقل دو هفته قبل و بعد از عمل
بیشتر جراحان تأکید دارند که بیماران باید حداقل ۱۴ روز قبل و ۱۴ روز بعد از عمل بهطور کامل از سیگار و قلیان دوری کنند. این بازهی زمانی حیاتی است، زیرا روند ترمیم اولیه و جوش خوردن بخیهها در همین دوره انجام میشود.
۲) بیماران سیگاری سنگین و هشدارهای ویژه
به گفتهی جراحان، بیمارانی که مصرف روزانه و سنگین دارند، بیشتر از سایرین در معرض تورم شدید، باز شدن بخیه و تغییر شکل بینی قرار میگیرند. توصیه به این گروه معمولاً قطع حداقل یک ماهه و حتی ترک دائمی دخانیات است.
۳) اهمیت شفافیت با پزشک
بسیاری از بیماران مصرف دخانیات خود را پنهان میکنند، در حالی که این کار میتواند جانشان را به خطر بیندازد. جراحان توصیه میکنند بیماران در جلسه مشاوره، صادقانه میزان مصرف سیگار یا قلیان خود را بیان کنند تا برنامه مراقبتی متناسب برایشان طراحی شود.
۴) تأکید بر جایگزینهای موقت
برخی پزشکان به بیماران توصیه میکنند در صورت ناتوانی در ترک کامل، از پچ یا آدامس نیکوتین (با نظر پزشک) استفاده کنند. البته تأکید میشود که هیچگونه دود یا بخار (حتی ویپ) در دوران نقاهت مجاز نیست.
✅ جمعبندی توصیه جراحان این است که:
برای داشتن بهترین نتیجه از جراحی بینی، باید مصرف سیگار و قلیان بعد از عمل بینی بهطور کامل متوقف شود؛ حتی یک نخ سیگار هم میتواند روند بهبودی را به خطر بیندازد.
پرسشهای متداول: سیگار و قلیان بعد از عمل بینی
سوالات پرتکرار کاربران درباره دخانیات در دوران نقاهت رینوپلاستی
؟آیا کشیدن یک نخ سیگار بعد از عمل بینی مشکلساز است؟
بله؛ حتی یک نخ هم میتواند خونرسانی را مختل کند و ورم و تاخیر در ترمیم ایجاد کند. بهترین کار این است که سیگار و قلیان بعد از عمل بینی را بهطور کامل کنار بگذارید.
؟قلیان سبک یا تنباکوی میوهای هم مضر است؟
بله؛ دود قلیان—حتی نوع سبک/میوهای—حاوی نیکوتین و مواد مضر است و ترمیم زخم را کند میکند. در دوره نقاهت، هر نوع قلیان ممنوع است.
؟چه مدت بعد از عمل بینی میتوان دوباره سیگار یا قلیان کشید؟
توصیه رایج: حداقل ۲ هفته قبل و ۲ هفته بعد از جراحی، مصرف هر نوع دخانیات قطع شود. در مصرفکنندگان سنگین یا افراد با بیماری زمینهای، این مدت میتواند به یک ماه یا بیشتر افزایش یابد.
؟ویپ یا سیگار الکترونیکی جایگزین امنتری است؟
خیر؛ بخار ویپ هم نیکوتین دارد و میتواند مشابه سیگار روی رگها و ترمیم زخم اثر منفی بگذارد. در دورهی سیگار و قلیان بعد از عمل بینی توصیه نمیشود.
؟اگر نتوانستم ترک کنم چه کار باید بکنم؟
با جراحتان صادقانه مطرح کنید؛ میتوان از پچ/آدامس نیکوتین (با نظر پزشک) و تکنیکهای رفتاری کوتاهمدت استفاده کرد. هدف، صفر کردن دود/بخار تا پایان ترمیم اولیه است.